Hà Giang không chỉ nổi tiếng với cảnh quan hùng vĩ và ruộng bậc thang tuyệt đẹp, mà còn là nơi lưu giữ kho tàng văn hóa của nhiều dân tộc thiểu số. Trong đó, người La Chí – một cộng đồng ít người sinh sống chủ yếu tại Hoàng Su Phì và Xín Mần – sở hữu nét văn hóa độc đáo, nguyên sơ, gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên. Từ những ngôi nhà trình tường cổ kính, ruộng bậc thang kỳ vĩ, đến lễ hội Khu Cù Tê linh thiêng, văn hóa La Chí chính là “hồn xưa” còn vang vọng giữa núi rừng Đông Bắc, khiến du khách không khỏi say mê và muốn một lần tìm đến khám phá. Hãy cùng Vé xe Hà Giang khám Phá Văn Hóa Người La Chí – Hà Giang nhé!

1. Giới thiệu về người La Chí ở Hoàng Su Phì - Hà Giang

1.1. Người La Chí sống ở đâu?

Hà Giang, mảnh đất nơi địa đầu Tổ quốc, không chỉ nổi tiếng với những cung đường phượt hùng vĩ, những cánh đồng tam giác mạch trải dài bất tận, mà còn là cái nôi văn hóa của 19 dân tộc anh em cùng chung sống. Trong số đó, người La Chí là một trong những dân tộc ít người nhưng mang trong mình kho tàng văn hóa đặc sắc, gắn bó mật thiết với thiên nhiên, với núi rừng.

Theo thống kê, dân tộc La Chí hiện có khoảng hơn 15.000 người, chủ yếu cư trú tại huyện Hoàng Su Phì và Xín Mần, đặc biệt tập trung ở các xã như Bản Phùng, Bản Máy, Bản Díu. Người La Chí còn được gọi bằng nhiều tên khác như Cù Tè, Xá, La Quả… Dù là một cộng đồng nhỏ, nhưng bản sắc văn hóa của họ lại vô cùng phong phú, mang đậm nét nguyên sơ, tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt cho những ai yêu thích khám phá văn hóa vùng cao.

Đa số cư dân tập trung ở Bản Díu, Bản Máy, Bản Phùng của Hoàng Su Phì. Một số người còn gọi người La Chí là người Thổ đen, Mán, Xá… nhưng phổ biến nhất vẫn là La Chí, đặc biệt còn có tên gọi dân tộc là Cù Tê. 

Cận cảnh sắc đẹp của người La Chí ở Hoàng Su Phì - Hà Giang

\

Đời sống của người La Chí quanh năm gắn bó với nương rẫy

Xem thêm: Hướng dẫn di chuyển từ Hà Nội - Hà Giang chi tiết nhất năm 2025

1.2. Nguồn gốc và truyền thuyết về người La Chí

Người La Chí lưu truyền nhiều câu chuyện huyền thoại về nguồn gốc của dân tộc mình. Theo quan niệm dân gian, tổ tiên của người La Chí vốn từ phương Bắc di cư xuống, mang theo hạt giống, nghề nông và các tập tục riêng. Họ dừng chân ở vùng núi Hoàng Su Phì – nơi có những thửa ruộng bậc thang đẹp nhất Việt Nam ngày nay – và sinh sống cho đến hiện tại.

Truyền thuyết của họ thường gắn với tín ngưỡng thờ thần Núi, thần Rừng, thần Nước. Điều này phản ánh sâu sắc mối quan hệ khăng khít giữa người La Chí và thiên nhiên. Họ tin rằng mọi vật đều có linh hồn, và con người cần sống hài hòa, tôn trọng núi rừng để được che chở, bảo vệ.

1.3. Ngôn ngữ của Người La Chí ở Hoàng Su Phì - Hà Giang

Theo người La Chí: , người La Chí còn còn gọi tộc mình bằng từ địa phương như Y Pí là người La Chí ở Bản Phùng, Ỳ Mía ở Bản Máy, Cù là chỉ người, còn Tê là tên dân tộc. Người La Chí gọi người Kinh là Kon Ti, người Mông là Mì Phư, người Dao là Nhà Nhí, người Tày là U ké, người Nùng là Ka rế,...

Ngoài giờ lao động miệt mài, người La Chí cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí

Có thể bạn quan tâm: du học Hàn Quốc, lịch thi topik 2025, du học thạc sĩ Hàn Quốc

2. Đời sống thường nhật của người La Chí

2.1. Nhà ở truyền thống

Người La Chí sống tập trung theo bản, nhà cửa dựng trên triền núi. Đặc trưng nổi bật trong kiến trúc là nhà đất trình tường – loại nhà làm từ đất nện chặt thành tường dày, mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông. Mái nhà thường lợp cỏ gianh hoặc ngói máng, tạo nên khung cảnh mộc mạc, gắn bó với thiên nhiên.

Nhà trình tường của người La Chí không chỉ là nơi che mưa nắng, mà còn mang giá trị văn hóa – tinh thần, thể hiện sự khéo léo và tri thức của đồng bào. Đặc biệt, nhà thường có gian thờ tổ tiên, đặt ở vị trí trang trọng nhất.

2.2. Nghề nông và ruộng bậc thang

Người La Chí nổi tiếng là những người thợ của nghệ thuật ruộng bậc thang. Chính bàn tay của họ đã góp phần tạo nên kiệt tác Hoàng Su Phì – một trong những ruộng bậc thang đẹp nhất thế giới. Với kỹ thuật dẫn nước, đắp bờ tinh xảo, người La Chí biến những sườn núi dốc đứng thành cánh đồng lúa vàng óng.

Ngoài lúa, họ còn trồng ngô, sắn, rau màu và chăn nuôi gia súc, gia cầm. Người La Chí coi cây lúa là hạt ngọc trời ban, nên các nghi lễ nông nghiệp, lễ hội đều gắn liền với nông sản.

2.3. Ẩm thực dân tộc

Ẩm thực của người La Chí giản dị nhưng giàu hương vị. Nổi bật nhất phải kể đến:

• Xôi ngũ sắc: tượng trưng cho ngũ hành, thường dùng trong lễ hội.

• Thịt treo gác bếp: được tẩm ướp gia vị, treo trên gác bếp để bảo quản quanh năm.

• Rượu ngô: men được làm từ nhiều loại lá rừng, mang vị thơm nồng, ấm áp.

• Món canh thảo dược: nấu từ rau rừng, vừa bổ dưỡng vừa chữa bệnh.

Ẩm thực của họ không chỉ đơn thuần là món ăn mà còn chứa đựng triết lý sống thuận theo tự nhiên.

Xem thêm: Đặc sản Thịt chuột La Chí Hà Giang - Món ăn dân dã vùng cao nguyên đá

3. Trang phục truyền thống – Nét đẹp đậm chất vùng cao

Người La Chí nổi tiếng với nghề dệt vải chàm. Phụ nữ La Chí mặc váy dài, áo ngắn, đầu đội khăn đen. Trên trang phục thường được thêu hoa văn hình học tinh tế.

Đặc biệt, phụ nữ La Chí thường nhuộm răng đen – biểu tượng của cái đẹp, sự duyên dáng. Họ cũng đeo nhiều trang sức bạc, đồng, vừa làm đẹp, vừa mang ý nghĩa phong thủy, cầu bình an.

Trang phục của đàn ông đơn giản hơn, thường là áo dài xẻ ngực, quần ống đứng, cũng nhuộm chàm. Vẻ đẹp của bộ trang phục La Chí toát lên sự mộc mạc, bền bỉ như chính con người nơi đây.

Xem thêm: Bật mí kinh nghiệm thuê xe 16 chỗ đi Hoàng Su Phì Hà Giang mới nhất

4. Lễ hội và tín ngưỡng độc đáo

4.1. Lễ hội Khu Cù Tê – Nét linh thiêng của người La Chí

Trong kho tàng văn hóa của người La Chí, lễ hội Khu Cù Tê là quan trọng nhất. Đây là lễ hội cúng tổ tiên, diễn ra vào khoảng tháng 7 – tháng 8 âm lịch, sau vụ gặt mùa.

Trong lễ, người La Chí dâng mâm cúng gồm xôi ngũ sắc, gà, lợn, rượu… để tạ ơn tổ tiên, cầu mùa màng bội thu. Các gia đình còn tổ chức hát múa, đánh trống, thổi kèn lá. Khu Cù Tê không chỉ là dịp sum họp cộng đồng mà còn là sự kiện thể hiện niềm tin tâm linh sâu sắc.

4.2. Các tín ngưỡng dân gian khác

Người La Chí tin vào sự tồn tại của nhiều vị thần: thần núi, thần nước, thần lúa. Do đó, họ có nhiều nghi lễ nhỏ trong năm: lễ cúng thần rừng, lễ xuống đồng, lễ cầu mưa…

Điểm đặc biệt là mọi nghi lễ đều gắn chặt với nông nghiệp. Người La Chí luôn tin rằng nếu không làm lễ đầy đủ, mùa màng sẽ thất bát, cuộc sống sẽ khó khăn.

5. Văn hóa và phong tục tập quán của người La Chí ở Hoàng Su Phì - Hà Giang

Ngoài các phong tục về làm ruộng, nhà ở, cưới xin, ma chạy thì người La Chí còn có nhiều loại nhạc cụ phong phú như đàn lá, trống. Người con trai La Chí thường dùng lá mỏng ngậm vào môi để tỏ tình với người con gái mình yêu. Trống của người La Chí chỉ được làm bằng da bò, xung quanh được chèn nêm đối xứng, được chằng bằng những sợi dây da bò. Trong tang lễ, người La Chí thường đánh chiêng và trống theo hai giai thoại vây và dồn để cho linh hồn của người quá cố được yên nghỉ. 

Đặc biệt, văn học dân gian của người La Chí ở Hoàng Su Phì - Hà Giang cũng rất phong phú. Người dân nơi đây có nhiều truyện cổ tích, câu chuyện về nguồn gốc mặt trời, mặt trăng, cây lúa, củ gừng và có những sự tích về các ngày lễ hội. Tuy các hình thức diễn xướng còn thô sơ nhưng những lời ru, giai điệu của đồng bào La Chí vẫn đi khắp muôn nơi. Không những vậy, vào ngày lễ Tết người dân La Chí còn có rất nhiều trò chơi giải trí như: đu dây, đu thăng bằng, ống phốc, ca hát, đàn múa. 

Ngoài ra, sau khi tham gia hội bạn còn được thưởng thức các món đặc sản như: Cơm lam Bắc Mê, Thắng dền Hà Giang, Lợn cắp nách Hà Giang

Những đứa trẻ hồn nhiên cũng rất háo hức mỗi khi có hội

Các cặp đôi La Chí thường rất yêu thương nhau, luôn đồng hành cùng nhau trong mỗi hoạt động

6. Bản làng La Chí – Điểm đến du lịch văn hóa tại Hà Giang

Ngày nay, bản làng người La Chí ở Hoàng Su Phì, Xín Mần đã trở thành điểm đến hấp dẫn du khách. Du khách có thể:

• Tham quan nhà trình tường cổ.

• Trải nghiệm làm nông cùng bà con.

• Ngắm ruộng bậc thang Hoàng Su Phì vào mùa lúa chín.

• Hòa mình vào lễ hội Khu Cù Tê.

• Thưởng thức ẩm thực bản địa.

Điều khiến du khách ấn tượng nhất chính là sự hiếu khách, chân thành của đồng bào. Đến với bản làng La Chí, bạn không chỉ du lịch, mà còn như trở về một miền ký ức nguyên sơ.

7. Bảo tồn và phát huy văn hóa người La Chí

Trong bối cảnh hiện đại, văn hóa người La Chí đang đứng trước nguy cơ mai một. Giới trẻ ngày nay ít mặc trang phục truyền thống, nhiều nghi lễ bị giản lược. Tuy nhiên, chính quyền địa phương và cộng đồng đang nỗ lực bảo tồn, như:

• Phục dựng lễ hội Khu Cù Tê.

• Khuyến khích dệt vải chàm, thêu thổ cẩm.

• Phát triển du lịch cộng đồng gắn với bản sắc La Chí.

Du lịch Hà Giang không chỉ là ngắm cảnh, mà còn là hành trình đồng hành cùng văn hóa, góp phần giữ gìn hồn xưa giữa núi rừng Đông Bắc.

8. Kinh nghiệm khám phá văn hóa người La Chí khi du lịch Hà Giang

8.1. Thời điểm lý tưởng

• Tháng 9 – 10: mùa lúa chín Hoàng Su Phì, bản làng La Chí đẹp như tranh.

• Tháng 7 – 8 âm lịch: diễn ra lễ hội Khu Cù Tê.

8.2. Địa điểm nên đến

• Hoàng Su Phì: nơi tập trung đông người La Chí, có ruộng bậc thang nổi tiếng.

• Xín Mần: bản Díu, bản Máy với không gian văn hóa nguyên sơ.

8.3. Trải nghiệm không thể bỏ lỡ

• Ở homestay trong bản La Chí, ăn cơm cùng gia đình.

• Tham gia lễ hội, nghe hát dân ca.

• Mặc thử trang phục truyền thống, học dệt vải chàm.

9. Di chuyển từ Hà Nội đến Hà Giang như thế nào?

Nếu di chuyển bằng xe khách tuyến Hà Nội - Hà Giang thì sẽ mất khoảng 6 – 7 tiếng. Đây là phương tiện phổ biến bởi mức giá phải chăng, an toàn và phù hợp với đa số du khách.

Một số nhà xe được nhiều bạn chọn như xe Quang Giang, xe Ngọc Cường, xe Ngọc Sơn,  nhà xe Bằng Phấn, xe Quang Đạo, xe Quang Nghị, xe Đăng Quang, xe Vĩnh Thiện hay xe Quang Tuyến. Các hãng xe có xe giường nằm và ghế ngồi cho du khách lựa chọn. Ngoài ra bạn cũng có thể tìm xe limousine ít chỗ, riêng tư hơn. Tuy nhiên nếu bạn say xe thì nên cân nhắc nhé vì thường các bác tài xe khách thường chạy khá "lụa" chứ không êm như bác tài theo tour Hà Giang suốt chuyến đâu. Thêm nữa là sau khi đến thành phố Hà Giang bạn sẽ phải chuyển sang xe khách khác hoặc tự thuê xe máy. 

Xem thêm: Vé xe Hà Nội Hà Giang

Nếu bạn đi theo nhóm, gia đình thì có thể lựa chọn thuê xe du lịch loại 4 chỗ, 7 chỗ ,16 chỗ. Trong đó, thuê xe du lịch 16 chỗ là tốt nhất vì chỗ ngồi thoải mái hơn hẳn và lái xe thông thạo đường hơn, nhất là đường đi Sapa khá dài và quanh co, dễ gây mệt mỏi.

Xem thêm: Cho thuê xe Ô tô du lịch 16 chỗ Hà Giang và trên Toàn Quốc

Khi xe đã cập bến xe Hà Giang, du khách tiếp tục di chuyển đến Quản Bạ Hà Giang bằng cách thuê xe máy. Tại Hà Giang cho thuê chủ yếu hai loại xe số và xe tay gôn phù hợp với địa hình đồi núi. Mức giá thuê xe dao động 150.000đ – 200.000đ/ xe. 

Xem thêm: Dịch vụ thuê xe máy hà giang

Người La Chí ở Hà Giang là minh chứng sống động cho sự đa dạng văn hóa của Việt Nam. Dù chỉ là một cộng đồng nhỏ bé, họ vẫn giữ được hồn xưa qua từng nếp nhà trình tường, qua ruộng bậc thang, qua lễ hội linh thiêng và những câu hát đậm tình.

Khám phá văn hóa La Chí không chỉ là hành trình tìm về quá khứ, mà còn là cách để ta thêm yêu, thêm trân trọng di sản văn hóa dân tộc. Và khi đặt chân đến bản làng La Chí giữa núi rừng Hà Giang, bạn sẽ hiểu rằng: có những giá trị nguyên sơ, mộc mạc nhưng lại bền bỉ trường tồn cùng thời gian.