Giữa núi rừng hùng vĩ của vùng cực Bắc, lễ cúng Thần Rừng Hà Giang là một trong những nghi lễ tâm linh thiêng liêng, gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc nơi đây. Không chỉ thể hiện lòng biết ơn thiên nhiên và cầu cho cuộc sống bình yên, lễ cúng Thần Rừng còn là nét đẹp văn hóa đặc sắc, góp phần bảo tồn rừng và giữ gìn bản sắc truyền thống của Hà Giang. Hãy cùng Vé xe Hà Giang tìm hiểu ngay nhé!

1. Giới thiệu về lễ cúng Thần Rừng Hà Giang

Giữa vùng núi đá hùng vĩ của cực Bắc Tổ quốc, Hà Giang không chỉ thu hút du khách bởi cảnh quan thiên nhiên kỳ vĩ, mà còn bởi kho tàng văn hóa đặc sắc, trong đó lễ cúng Thần Rừng Hà Giang là một trong những nghi lễ cổ truyền mang đậm dấu ấn tín ngưỡng của đồng bào dân tộc nơi đây.

Lễ cúng Thần Rừng (hay còn gọi là lễ cúng Rừng thiêng) là nghi lễ quan trọng thể hiện lòng biết ơn của con người với thiên nhiên – nơi ban tặng nguồn sống và che chở cho bản làng. Đây cũng là dịp để cộng đồng cùng nhau cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, dân làng mạnh khỏe, hạnh phúc, yên bình.

Xem thêm: nhà xe quang nghị hà giang hà nội, xe khách hà nội hà giang, xe hà nội hà giang

Địa điểm: thôn Chúng Chải, xã Phố Là, thị trấn Đồng Văn, tỉnh Hà Giang.

Thời gian: ngày 6/6 âm lịch (lễ cúng Thần Rừng được tổ chức một lần duy nhất trong năm). 

Theo như phong tục từ xưa thì trước ngày diễn ra sự kiện cúng mọi người trong làng sẽ cùng bàn với nhau để phân chia công việc từng người phụ trách và cần chuẩn bị những vật phẩm để cúng tế Thần Rừng. Người dân Pu Péo quan niệm rằng khu rừng cấm chính là nơi cư ngụ của Thần Rừng, vị thần này sẽ bảo vệ dân làng, Thần Rừng sẽ ban đến cuộc sống ấm no hạnh phúc, gia đình đầm ấm đủ đầy, không bệnh tật đau ốm,.. nên dân làng không được phép xâm phạm đến nơi ở của thần, càng không được chặt cây, phá hoại rừng và săn bắt thú.

Người Pu Péo tin tưởng rằng, Thần Rừng sẽ che chở dân làng trong đời sống sinh hoạt hằng ngày, những gì liên quan đến người dân Pu Péo thì đều được vị Thần Rừng này bảo hộ. Mỗi làng bản của người Pu Péo sẽ có một khu rừng cấm riêng, không làng nào giống làng nào. Lễ cúng Thần Rừng cũng là dịp để người dân trao những mong ước, gửi gắm hy vọng cho một năm mới đủ đầy, mùa màng bội thu, gia đình mạnh khỏe. Có thể nói, Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang là một nghi lễ truyền thống rất quan trọng và có tầm ảnh hưởng rất lớn đến đời sống văn hóa tâm linh của dân tộc Pu Péo. Lễ cúng Thần Rừng còn mang trong mình ý nghĩa phồn vinh, một ngày mai tươi sáng, cố gắng lao động hăng say và đạt được những thành quả cao trong nông nghiệp sản xuất.

Xem thêm: Hướng dẫn di chuyển từ Hà Nội - Hà Giang chi tiết nhất năm 2025

Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo tại Hà Giang ngoài ý nghĩa tín ngưỡng quan trọng ra thì lễ cúng Thần Rừng còn có một ý nghĩa giáo dục rất cao. Dạy cho người dân sống trong làng có tình yêu thiên nhiên, biết chung sống và bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống tự nhiên hoang dã. Những hoạt động sau buổi cúng thì dân làng sẽ ngồi quây quần cùng nhau, cùng nhau thưởng thức bữa ăn và cùng ngồi trò chuyện, chia sẻ về những điều trong cuộc sống hay thậm chí là những lần thất bại trong sản xuất và có được kinh nghiệm chỉ bảo nhau,... Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo tại Hà Giang cũng đã tạo nên mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên với nhau, với thiên nhiên đất trời, cùng hòa hợp sống chung một bầu không khí.

Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang - Nét đẹp văn hóa cần được lưu truyền

2. Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ cúng Thần Rừng

2.1. Nguồn gốc của lễ cúng Thần Rừng

Theo truyền thống của nhiều dân tộc thiểu số ở Hà Giang như người Tày, Dao, Nùng, Mông, mỗi bản làng đều có một khu rừng thiêng được gọi là “rừng cấm” hoặc “rừng thần” – nơi trú ngụ của các vị thần bảo hộ. Từ xa xưa, người dân tin rằng rừng không chỉ cung cấp gỗ, lâm sản mà còn là linh hồn, là nơi giao hòa giữa trời, đất và con người.

Chính vì thế, mỗi năm người dân tổ chức lễ cúng Thần Rừng để tạ ơn thần linh, cầu mong sự che chở, đồng thời nhắc nhở mọi người về ý thức bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường sống – một thông điệp có giá trị sâu sắc cho đến ngày nay.

2.2. Ý nghĩa của lễ cúng Thần Rừng

Lễ cúng Thần Rừng Hà Giang mang trong mình nhiều tầng ý nghĩa:

• Tâm linh: Thể hiện lòng tôn kính với thần linh, cầu mong sức khỏe, an lành, tránh khỏi thiên tai, dịch bệnh.
• Xã hội: Tạo cơ hội gắn kết cộng đồng, củng cố tình đoàn kết giữa các hộ dân trong bản.
• Sinh thái: Góp phần duy trì truyền thống bảo vệ rừng, giữ gìn đa dạng sinh học và cân bằng tự nhiên.
• Giáo dục: Truyền lại cho thế hệ trẻ bài học quý về lòng biết ơn và trách nhiệm với thiên nhiên.

Xem thêm: Khám Phá Văn Hóa Người Pu Péo Ở Bắc Mê – Hà Giang

3. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ cúng Thần Rừng ở Hà Giang

Tùy từng vùng, từng dân tộc, lễ cúng Thần Rừng được tổ chức vào các thời điểm khác nhau trong năm, thường là vào đầu mùa xuân (tháng Giêng hoặc tháng Hai âm lịch) – khi cây cối đâm chồi nảy lộc, báo hiệu mùa mới bắt đầu.

Một số nơi như xã Phương Thiện (TP. Hà Giang), xã Nà Chì (huyện Xín Mần), xã Pà Vầy Sủ (huyện Xín Mần) hay xã Phú Linh (huyện Vị Xuyên) vẫn duy trì lễ cúng Thần Rừng hàng năm với quy mô cộng đồng, thu hút đông đảo người dân và du khách tham gia.

Khu vực hành lễ thường diễn ra tại khu rừng thiêng của bản – nơi được người dân bảo vệ nghiêm ngặt, không được chặt cây, săn bắn hay xâm phạm. Đây là không gian linh thiêng, gắn liền với đời sống tâm linh của cả cộng đồng.

Xem thêm: xe Hà Nội Hà Giang, xe Hà Giang Hà Nội, xe khách hà nội hà giang

4. Nét đặc sắc của Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo tại Hà Giang

Lễ cúng Thần Rừng của dân tộc Pu Péo ở Hà Giang sẽ gồm có 2 phần: phần cúng dâng lễ và phần cúng chính.

Đến ngày làm lễ, đại diện của mỗi hộ gia đình sẽ cử một người mang những món lễ vật đã được chuẩn bị từ trước đến nhà của một hộ gia đình ở sát bìa rừng. Chỉ định người nấu cơm, luộc trứng hoặc thịt lợn và dọn dẹp địa điểm cúng, chuẩn bị củi lửa,...

Người dân trong làng sẽ được tham gia vào khâu chuẩn bị lễ cúng

Sau khi chuẩn bị xong mọi thứ, lễ vật sẽ được mang ra địa điểm chọn cúng bái để bắt đầu thỉnh thầy làm nghi thức cúng Thần Rừng. Thầy cúng sẽ được dân làng chọn từ trước và phải là người có uy tín và được dân làng coi trọng nhất trong làng.

Xem xét qua thì trong Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang lập đàn cúng cũng khá đơn giản, đàn cúng được làm bằng những cành cây nhỏ, cứng cáp còn để nguyên lá và cắm sâu xuống đất sao cho các cành đan vào nhau. Tiếp đó vị thầy cúng sẽ lần lượt lấy lá chuối hoặc lá rong chải lên bàn thờ, tiếp đó là đặt cơm nắm và trứng luộc lên bàn thờ. 

Mâm cúng đầy đủ những phẩm vật

4.1 Phần cúng dâng lễ trong Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang

Theo như phong tục trong Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang phần cúng dâng lễ hay còn gọi là lễ cúng sống. Các lễ vật bày biện để cúng Thần Rừng là thịt gà, dê, cơm nắm, trứng luộc hoặc thịt luộc. Sau khi sắp xếp các lễ vật lên đàn cúng xong thì thầy cúng sẽ bắt đầu đốt hương chia làm 3 phần: cắm ở hai bên và chính giữa đàn cúng.

Mở đầu phần cúng dâng lễ, thầy cúng sẽ rót rượu vào 4 cái chén và bắt đầu đọc một bài sớ với nội dung như bạch với Thần Rừng rằng hôm nay là ngày lành tháng tốt, dân làng cùng dâng các lễ vật mong các vị thần về tham dự lễ cúng và chứng minh cho lòng thành kính của dân tộc người Pu Péo Hà Giang.

Rượu sau khi được cúng sẽ được đem đi mời khách

Tiếp theo là thầy cúng sẽ tiến hành đọc tụng các bài cúng với từng món lễ vật được dâng lên Thần Rừng và cả tổ tiên các dòng tộc. Các nội dung phần đọc tụng bao gồm: mời Thần Rừng về dự lễ cúng, xin Thần Rừng chứng nhận lòng thành của dân làng, liệt kê những phẩm vị đã dâng lên và mong nhận được sự chấp thuận của vị thần. Kết thúc bài cúng sẽ là lúc Thần Rừng và các vị thần khác đã sum họp đầy đủ và chấp nhận các lễ vật mà dân làng đã dâng lên tế.

Thầy cúng bắt đầu vào Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang

Xem thêm: Top 5 hàng nhà xe giường nằm Hà Nội - Hà Giang uy tín nhất hiện nay

4.2 Phần cúng chính

Phần thứ 2 trong Lễ hội cúng Thần Rừng là phần cúng chính. Trong các phẩm vật đã dâng lên cúng có một con dê đã được làm thịt sẵn Thầy cúng sẽ ra lệnh đan một tấm phên nhỏ đặt trên một thanh tre cao khoảng 1m ở đối diện bàn thờ cúng chính. Phía trên sẽ đặt một tấm lá rong, tiết dê sẽ được chấm nhiều chấm nhỏ trên đó. Đây được xem là cách để những hồn ma dữ không về phá rối Lễ cúng Thần Rừng, và vị thầy cúng đó cũng khấn vái cho những hồn ma đó về cùng tham dự.

Sau khi khấn vái các hồn ma lang thang về tham dự, thầy cúng sẽ tiến hành đến bài cúng chính của Lễ cúng Thần Rừng của người Pu Péo Hà Giang. Với những phần nội dung như kể về công lao của Thần Rừng, sự tích trời đất và người dân trong các buôn làng thuộc tộc người Pu Péo sẽ không bao giờ quên công ơn, nguồn gốc của Thần Rừng và các vị tổ tiên hay các vị thần đã che chở bảo vệ họ. 

Vật phẩm dê sẽ được đưa lên tế cúng

Sau đó sẽ tiếp tục xin các vị Thần Rừng và tổ tiên sẽ phù hộ cho người dân trong tộc người Pu Péo sẽ có một năm làm ăn khấm khá, mùa màng bội thu, mưa thuận gió hòa, sức khỏe, cuộc sống ấm no, hạnh phúc…. Kết thúc những điều cầu xin trên, thầy cúng sẽ dùng một con dao nhỏ bước đến bàn cúng của các vong hồn lang thang, trái ngược với bàn cúng của các vị thần và tổ tiên. Bàn cúng của các vong hồn lang thang, thầy cúng sẽ kể tội các vong hồn đã phá hoại, làm điều không tốt đến dân làng, sau đó thầy sẽ dùng con dao nhỏ kia hất đổ bàn cúng với ý nghĩa xua đuổi đi những điều không tốt tránh xa khỏi dân làng. Đó cũng là phần cuối cùng trong lễ chính. Sau khi hoàn thành xong các người dân trong làng sẽ cùng quây quần ăn uống trò chuyện cùng nhau

Kết thúc buổi lễ cúng sẽ là dân làng tề tựu cùng nhau ăn uống trò chuyện

5. Tập tục và quy định bảo vệ rừng sau lễ cúng

Sau lễ cúng, dân làng tự nguyện tuân thủ luật lệ bảo vệ rừng:

• Không chặt cây trong khu rừng thiêng.
• Không săn bắn, hái lượm bừa bãi.
• Không làm ô nhiễm suối nguồn.
• Ai vi phạm sẽ bị phạt theo luật tục – có thể là nộp lễ vật, mổ gà cúng thần, hoặc đóng góp lao động cho bản.

Nhờ những quy ước này, nhiều khu rừng thiêng ở Hà Giang vẫn được bảo tồn nguyên vẹn qua nhiều thế hệ, trở thành lá phổi xanh nuôi dưỡng cuộc sống của cả cộng đồng.

6. Lễ cúng Thần Rừng – giá trị văn hóa và du lịch độc đáo

Ngày nay, lễ cúng Thần Rừng Hà Giang không chỉ còn là nghi lễ tâm linh mà còn trở thành điểm nhấn văn hóa đặc sắc, thu hút du khách khám phá và tìm hiểu đời sống tinh thần của đồng bào vùng cao.

6.1. Giá trị văn hóa – tinh thần

Lễ cúng Thần Rừng thể hiện triết lý sống hài hòa giữa con người và thiên nhiên – một giá trị quý báu trong thời đại hiện nay. Nó phản ánh niềm tin sâu sắc rằng: khi con người biết ơn và tôn trọng thiên nhiên, thiên nhiên sẽ che chở và ban phúc lành.

6.2. Giá trị du lịch cộng đồng

Nhiều địa phương ở Hà Giang đã đưa lễ cúng Thần Rừng vào chương trình du lịch cộng đồng, giúp du khách được trực tiếp trải nghiệm văn hóa bản địa: xem lễ cúng, tham gia múa hát, thưởng thức ẩm thực truyền thống như thắng cố, rượu ngô, mèn mén…

Đây là cơ hội để quảng bá hình ảnh Hà Giang không chỉ là “vùng đất đá nở hoa”, mà còn là nơi chứa đựng những di sản văn hóa phi vật thể độc đáo đáng tự hào.

7. Bảo tồn và phát huy lễ cúng Thần Rừng trong đời sống hiện đại

Trước sự thay đổi của xã hội, nhiều phong tục cổ truyền đang dần mai một. Tuy nhiên, chính quyền địa phương cùng người dân Hà Giang vẫn nỗ lực gìn giữ và phục dựng lễ cúng Thần Rừng hàng năm.

Các hoạt động được tổ chức kết hợp với tuyên truyền về bảo vệ rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, nhằm khơi dậy ý thức cộng đồng và giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống quý báu của cha ông.

Lễ cúng Thần Rừng ngày nay không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, mà còn góp phần xây dựng văn hóa du lịch xanh – bền vững, hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

8. Di chuyển đến Hà Giang như thế nào?

Nếu di chuyển bằng xe khách tuyến Hà Nội - Hà Giang thì sẽ mất khoảng 6 – 7 tiếng. Đây là phương tiện phổ biến bởi mức giá phải chăng, an toàn và phù hợp với đa số du khách.

Một số nhà xe được nhiều bạn chọn như xe Quang Giang, xe Ngọc Cường, xe Ngọc Sơn,  nhà xe Bằng Phấn, xe Quang Đạo, xe Quang Nghị, xe Đăng Quang, xe Vĩnh Thiện hay xe Quang Tuyến. Các hãng xe có xe giường nằm và ghế ngồi cho du khách lựa chọn. Ngoài ra bạn cũng có thể tìm xe limousine ít chỗ, riêng tư hơn. Tuy nhiên nếu bạn say xe thì nên cân nhắc nhé vì thường các bác tài xe khách thường chạy khá "lụa" chứ không êm như bác tài theo tour Hà Giang suốt chuyến đâu. Thêm nữa là sau khi đến thành phố Hà Giang bạn sẽ phải chuyển sang xe khách khác hoặc tự thuê xe máy. 

Xem thêm: Vé xe Hà Nội Hà Giang

Nếu bạn đi theo nhóm, gia đình thì có thể lựa chọn thuê xe du lịch loại 4 chỗ, 7 chỗ ,16 chỗ. Trong đó, thuê xe du lịch 16 chỗ là tốt nhất vì chỗ ngồi thoải mái hơn hẳn và lái xe thông thạo đường hơn, nhất là đường đi Sapa khá dài và quanh co, dễ gây mệt mỏi.

Xem thêm: Cho thuê xe Ô tô du lịch 16 chỗ Hà Giang và trên Toàn Quốc

Khi xe đã cập bến xe Hà Giang, du khách tiếp tục di chuyển đến Quản Bạ Hà Giang bằng cách thuê xe máy. Tại Hà Giang cho thuê chủ yếu hai loại xe số và xe tay gôn phù hợp với địa hình đồi núi. Mức giá thuê xe dao động 150.000đ – 200.000đ/ xe. 

Xem thêm: Dịch vụ thuê xe máy hà giang

Lễ cúng Thần Rừng Hà Giang là biểu tượng của lòng biết ơn, niềm tôn kính thiên nhiên và tinh thần đoàn kết cộng đồng. Giữa nhịp sống hiện đại, nghi lễ này vẫn vẹn nguyên giá trị nhân văn, nhắc nhở mỗi người về mối liên kết thiêng liêng giữa con người và môi trường sống.

Nếu có dịp đặt chân đến Hà Giang, bạn đừng bỏ lỡ cơ hội tham dự lễ cúng Thần Rừng – để lắng nghe tiếng khấn thiêng vọng giữa rừng xanh, cảm nhận sức sống bền bỉ và tâm hồn thuần khiết của con người nơi cực Bắc Tổ quốc.