Giữa núi rừng hùng vĩ của vùng cao Hà Giang, lễ hội Gầu Tào của người Mông là một nét văn hóa đặc sắc, mang đậm ý nghĩa tâm linh và tinh thần đoàn kết cộng đồng. Diễn ra vào những ngày đầu xuân, lễ hội là dịp người Mông cầu phúc, cầu lộc, cầu an, đồng thời gửi gắm ước vọng về cuộc sống no đủ, hạnh phúc và mùa màng bội thu. Đây cũng là điểm nhấn du lịch hấp dẫn, thu hút du khách đến khám phá bản sắc văn hóa độc đáo của người Mông Hà Giang. Hãy cùng Vé xe Hà Giang khám phá ngay nhé!

1. Giới thiệu về lễ hội Gầu Tào – linh hồn của người Mông Hà Giang

Giữa đại ngàn hùng vĩ của vùng cao Hà Giang, lễ hội Gầu Tào của người Mông là một trong những nét văn hóa đặc sắc, mang đậm bản sắc dân tộc và tín ngưỡng truyền thống. Gầu Tào trong tiếng Mông có nghĩa là “ra đồng chơi” hoặc “vui chơi giữa núi rừng”, thể hiện tinh thần lạc quan, gắn kết cộng đồng và niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp.

Đây là một trong những lễ hội lớn nhất của người Mông ở Hà Giang, thường được tổ chức vào những ngày đầu năm mới (được tổ chức từ mồng 3 đến mồng 6 tháng giêng Âm lịch hằng năm), nhằm cầu phúc, cầu con, cầu sức khỏe và mùa màng bội thu. Lễ hội không chỉ là dịp sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là ngày hội đoàn tụ, nơi tình yêu đôi lứa nảy nở giữa sắc xuân vùng cao.

Xem thêm: nhà xe quang nghị hà giang hà nội, xe khách hà nội hà giang, xe hà nội hà giang

Lễ hội Gầu Tào ra đời mang dấu ấn của cái khắc nghiệt trên miền núi cao kết hợp cái trữ tình trong con người chính là hình ảnh đại diện cho điều đó.

Đồng bào người Mông nô nức trẩy hội Gầu Tào với những trang phục truyền thống

1.1. Nguồn gốc của lễ hội

Theo truyền thuyết của người Mông, lễ hội Gầu Tào bắt nguồn từ tục “trả ơn thần linh”. Khi trong nhà có người đau ốm lâu ngày, hiếm muộn hoặc làm ăn không thuận, họ thường cầu khấn thần linh giúp đỡ. Nếu ước nguyện thành hiện thực, họ sẽ tổ chức lễ hội Gầu Tào để tạ ơn trời đất và báo đáp tổ tiên.

Về sau, lễ hội này được mở rộng, trở thành ngày hội chung của cả bản làng, là dịp để mọi người giao lưu, gặp gỡ, vui chơi và thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần bảo hộ.

1.2. Ý nghĩa tâm linh và xã hội

Lễ hội Gầu Tào mang nhiều tầng ý nghĩa:

• Tín ngưỡng: Cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, con cháu khỏe mạnh.
• Gia đình: Thắt chặt tình cảm họ hàng, bạn bè, làng xóm.
• Cộng đồng: Là dịp thanh niên trai gái gặp gỡ, tìm hiểu, hát giao duyên – những mối tình vùng cao thường bắt đầu từ đây.
• Văn hóa: Gìn giữ bản sắc truyền thống và giáo dục thế hệ trẻ nhớ về cội nguồn dân tộc Mông.

Xem thêm: nhà xe quang nghị hà giang hà nội, xe khách hà nội hà giang, xe hà nội hà giang

1.3. Thời gian và địa điểm tổ chức lễ hội Gầu Tào ở Hà Giang

Tùy từng vùng, lễ hội Gầu Tào được tổ chức từ mùng 3 đến hết rằm tháng Giêng âm lịch, thời điểm mùa xuân hoa nở rộ, tiết trời ấm áp.
Tại Hà Giang, lễ hội được tổ chức ở nhiều huyện có đồng bào Mông sinh sống như:

• Đồng Văn
• Mèo Vạc
• Yên Minh
• Quản Bạ
• Hoàng Su Phì

Trong đó, Gầu Tào Đồng Văn và Mèo Vạc là nổi tiếng nhất, thu hút đông đảo du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, tìm hiểu văn hóa.

2. Các hoạt động diễn ra trong lễ hội Gầu Tào Hà Giang

Từ sáng sớm, những cô gái Mông với chiếc váy và ô đầy màu sắc cùng những thanh niên trai tráng với chiếc khèn đã tề tựu ở bãi đất trống chuẩn bị tham gia phần lễ và hội của lễ Hội Gầu Tào.

Các cô gái người Mông với những điệu múa cùng trang phục sặc sỡ trong lễ hội Gầu Tào Hà Giang

Xem thêm: xe Hà Nội Hà Giang, xe Hà Giang Hà Nội, xe khách hà nội hà giang

2.1. Phần lễ

Hoạt động đầu tiên trong phần lễ đó là dựng cây nêu, khi mọi người cùng nhau cắm một cây nêu cao vút trên nền đất cứng để thông báo địa điểm tổ chức lễ hội. Cây nêu này chính là biểu tượng cho sự trường tồn và mạnh mẽ của người Mông trên mảnh đất cao cằn cỗi. Khi đã dựng xong, các già làng sẽ làm một mâm lễ để cúng thần linh, tổ tiên, trời đất để xin phép bề trên cho tổ chức lễ hội tại đây, cũng như cầu mong mọi điều tốt đẹp đến cho bà con trong bản làng. Mâm lễ là yếu tố vô cùng quan trọng và được bày biện rất kỳ công, gồm một cái thủ lợn, một dĩa xôi, một chai rượu, bát chén thìa mỗi thứ 4 cái. Lễ vật cúng mang ý nghĩa cầu may mắn, thể hiện sức mạnh của 4 vị thần trời, sông, đất, núi.

Khi vào lễ, gia chủ sẽ bắt đầu khấn tạ trời đất với 3 bài cúng khác nhau với ý nghĩa hướng đến làng bản, lễ hội và gia đình. Bài thứ nhất là bài cảm tạ trời đất đã che chở cho dân làng để có sức khỏe tốt và làm ăn yên ổn trong năm vừa qua và mời thần linh về trần thưởng thức sản vật dâng cúng. Bài thứ hai là mời các vong hồn tư phương về tham gia, che chở cho lễ hội diễn ra suôn sẻ và tránh những điều xui xẻo. Bài thứ ba là hiến dâng cho các vị thần, nhờ phù hộ cho gia đình, con cái khỏe mạnh, học giỏi, làm ăn thuận lợi và có nhiều thành công hơn nữa.

Sau khi gia chủ hoặc thầy mo, trưởng bản làm những thủ tục lễ bái, tất cả bà con trong bản đều đến tập trung đông đủ. Sau khi làm lễ tạ ơn trời đất, thần linh xong, nhân dân trong bản mới tổ chức ăn uống chúc tụng nhau.

Người dân cùng nhau dựng cây nêu, đánh dấu lễ hội chính thức bắt đầu

2.2. Phần hội

Sau khi kết thúc phần lễ, già làng sẽ tuyên bố tổ tiên, thần linh đã chứng giám và cho phép lễ hội được diễn ra. Mọi người trong bản phấn khích hô hào và bắt đầu tham gia các hoạt động sôi nổi trong phần hội. Đây là phần được mọi người mong chờ nhất với nhiều trò chơi hấp dẫn, thử thách những người tham gia phải vừa có sức mạnh, vừa có được sự tỉ mỉ, khéo léo. Những trò chơi dành cho nam thường là bắn nỏ, đấu vật. Còn nữ sẽ tham gia những trò chơi như đánh yến, ca hát, đối đáp. Đây cũng là cơ hội để trai gái giao duyên, thể hiện tình cảm với đối phương để tìm được hạnh phúc trọn đời.

Trai tráng trong bản tham gia phần hội với sức mạnh và sự khéo léo

3. Ý nghĩa của lễ hội Gầu Tào Hà Giang

Thuở ban đầu, lễ hội bắt nguồn từ việc các cặp vợ chồng hiếm muộn cầu trời cho con cái. Khi điều cầu ước thành hiện thực, họ sẽ làm lễ và mời bà con trong vùng đến ăn uống chung vui, cũng như cầu cho dân bản luôn gặp phước lành. Về sau, lễ hội Gầu Tào Hà Giang đã trở thành một nét đẹp văn hóa đại diện của con người dân tộc thiểu số ở vùng núi phía Bắc tổ quốc. Đây là dịp để lưu giữ truyền thống tâm linh của người Mông cũng như gắn kết tình cảm của người dân qua những câu chuyện sau một năm làm việc vất vả. Vào dịp mở lễ hội Gầu Tào cũng là dịp để mỗi người con dân tộc Mông trong bản đi làm ăn, đi công tác xa nay có dịp về hội tụ với gia đình, người dân và về với bản làng để tụ họp, vui chơi chuẩn bị bước vào một năm mới, vào một mùa vụ canh tác, sản xuất chăn nuôi mới. Lễ hội Gầu Tào cũng là hoạt động nhằm giới thiệu và bảo tồn nét văn hóa dân gian, góp phần kết nối giữa đời sống nhân dân và hoạt động trải nghiệm du lịch để lan tỏa đến cộng động.

"Gầu Tào" là một lễ hội tiêu biểu nhất của người dân nơi đây với mục đích chính nhằm phù hộ sức khỏe, thịnh vượng và cầu lộc cho những người dân trong vùng một mùa màng bội thu.  

Lễ hội Gầu Tào Hà Giang sẽ luôn được duy trì và trở thành biểu tượng trong văn hóa, du lịch Hà Giang

4. Ẩm thực đặc sắc trong lễ hội Gầu Tào

Đến lễ hội Gầu Tào Hà Giang, du khách không thể bỏ qua những món ăn truyền thống mang hương vị riêng của vùng cao như:

• Thắng cố – món ăn biểu tượng của người Mông, nấu từ thịt và nội tạng ngựa.
• Bánh dày – tượng trưng cho lòng biết ơn trời đất và sự no đủ.
• Rượu ngô – hương vị cay nồng, ấm áp giữa tiết trời se lạnh.
• Mèn mén, thịt treo gác bếp, thắng dền, xôi ngũ sắc – tô điểm thêm hương vị cho ngày hội.

Ẩm thực không chỉ là phần thưởng mà còn thể hiện tấm lòng hiếu khách, sự gắn kết cộng đồng của người Mông Hà Giang.

5. Giá trị văn hóa và du lịch của lễ hội Gầu Tào

Lễ hội Gầu Tào không chỉ là một nghi lễ tín ngưỡng cổ truyền mà còn mang giá trị văn hóa – xã hội – du lịch to lớn:

• Giữ gìn bản sắc dân tộc Mông: Truyền lại phong tục, nghi lễ và âm nhạc dân gian cho thế hệ sau.
• Thúc đẩy du lịch cộng đồng: Thu hút du khách khám phá Hà Giang mùa xuân, góp phần phát triển kinh tế địa phương.
• Gắn kết con người: Củng cố tình làng nghĩa xóm, khơi dậy tinh thần đoàn kết.
• Giáo dục truyền thống: Giúp thế hệ trẻ tự hào và gìn giữ những giá trị văn hóa cổ truyền.

6. Kinh nghiệm tham dự lễ hội Gầu Tào ở Hà Giang

Nếu bạn có kế hoạch khám phá Hà Giang đầu năm, dưới đây là vài kinh nghiệm hữu ích:

• Thời gian lý tưởng: Từ mùng 3 đến 15 tháng Giêng âm lịch, khi các bản Mông đồng loạt tổ chức lễ hội.
• Trang phục: Nên mặc áo ấm, giày thể thao hoặc boots cổ cao, vì thời tiết khá lạnh.
• Lưu trú: Có thể nghỉ tại homestay ở Đồng Văn, Mèo Vạc hoặc Yên Minh để trải nghiệm không khí văn hóa bản địa.
• Ứng xử: Tôn trọng phong tục người Mông, không chụp ảnh trong nghi lễ nếu chưa được phép.
• Trải nghiệm: Hãy tham gia ném pao, múa khèn, thưởng thức ẩm thực vùng cao – đó là cách bạn hòa mình trọn vẹn vào không khí lễ hội.

7. Lễ hội Gầu Tào – Di sản văn hóa phi vật thể cần được gìn giữ

Ngày nay, lễ hội Gầu Tào người Mông Hà Giang đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là niềm tự hào của đồng bào dân tộc nơi cực Bắc Tổ quốc.
Việc bảo tồn và phát huy giá trị lễ hội không chỉ giúp du lịch Hà Giang thêm hấp dẫn, mà còn là cách lan tỏa tinh hoa văn hóa Việt Nam ra bạn bè quốc tế.

8. Di chuyển đến Hà Giang như thế nào?

Nếu di chuyển bằng xe khách tuyến Hà Nội - Hà Giang thì sẽ mất khoảng 6 – 7 tiếng. Đây là phương tiện phổ biến bởi mức giá phải chăng, an toàn và phù hợp với đa số du khách.

Một số nhà xe được nhiều bạn chọn như xe Quang Giang, xe Ngọc Cường, xe Ngọc Sơn,  nhà xe Bằng Phấn, xe Quang Đạo, xe Quang Nghị, xe Đăng Quang, xe Vĩnh Thiện hay xe Quang Tuyến. Các hãng xe có xe giường nằm và ghế ngồi cho du khách lựa chọn. Ngoài ra bạn cũng có thể tìm xe limousine ít chỗ, riêng tư hơn. Tuy nhiên nếu bạn say xe thì nên cân nhắc nhé vì thường các bác tài xe khách thường chạy khá "lụa" chứ không êm như bác tài theo tour Hà Giang suốt chuyến đâu. Thêm nữa là sau khi đến thành phố Hà Giang bạn sẽ phải chuyển sang xe khách khác hoặc tự thuê xe máy. 

Xem thêm: Vé xe Hà Nội Hà Giang

Nếu bạn đi theo nhóm, gia đình thì có thể lựa chọn thuê xe du lịch loại 4 chỗ, 7 chỗ ,16 chỗ. Trong đó, thuê xe du lịch 16 chỗ là tốt nhất vì chỗ ngồi thoải mái hơn hẳn và lái xe thông thạo đường hơn, nhất là đường đi Sapa khá dài và quanh co, dễ gây mệt mỏi.

Xem thêm: Cho thuê xe Ô tô du lịch 16 chỗ Hà Giang và trên Toàn Quốc

Khi xe đã cập bến xe Hà Giang, du khách tiếp tục di chuyển đến Quản Bạ Hà Giang bằng cách thuê xe máy. Tại Hà Giang cho thuê chủ yếu hai loại xe số và xe tay gôn phù hợp với địa hình đồi núi. Mức giá thuê xe dao động 150.000đ – 200.000đ/ xe. 

Xem thêm: Dịch vụ thuê xe máy hà giang

Lễ hội Gầu Tào của người Mông Hà Giang là một bức tranh rực rỡ về đời sống tinh thần, nơi giao thoa giữa tín ngưỡng, tình yêu và niềm vui. Giữa núi rừng đá tai mèo hùng vĩ, tiếng khèn Gầu Tào vang lên như lời mời gọi du khách khắp nơi đến chiêm ngưỡng, cảm nhận hồn cốt của người Mông – những con người chất phác, kiên cường và yêu đời.

Nếu bạn muốn trải nghiệm một mùa xuân trọn vẹn ở vùng cao, hãy đến Hà Giang, hòa mình trong lễ hội Gầu Tào, để thấy được vẻ đẹp vừa linh thiêng vừa tràn đầy sức sống của miền đất địa đầu Tổ quốc.